Ελληνικό ποδόσφαιρο: Συμμαχίες, σκάνδαλα, πολιτική! (Μέρος 1ο)

Ο Θανάσης Μαγκλάρας με αφορμή τα τελευταία εξωαγωνιστικά γεγονότα στο ελληνικό ποδόσφαιρο σκαλίζει αντίστοιχα «περίεργα» συμβάντα, εκπλήσσεται με κάποια από αυτά, ενώ έχει για ακόμη μια φορά υστερόγραφα.
Για να εξηγηθώ από την αρχή, ξεκίνησα να γράφω αυτό το άρθρο με μεγάλη προκατάληψη απέναντι στις ομάδες του τόπου μας και την ελληνική πολιτική. Με όσα αντίκρισα στη συγκεκριμένη έρευνα δεν μπορώ να πω ότι αυτή η προκατάληψη κάμφθηκε. Βέβαια όλοι είναι αθώοι μέχρι να αποδειχθούν ένοχοι και όπως είχε τονίσει και ο Αρίγκο Σάκι, σε παραλληλισμό των λεγομένων του Καρλ Μαρξ, το ποδόσφαιρο είναι το όπιο του λαού.

Εφαλτήριο για να ξεκινήσω αυτή την έρευνα ήταν τα τελευταία γεγονότα με την υπόθεση του ΠΑΟΚ και της Ξάνθης. Η άποψη μου είναι πως μέχρι να δικάσει κανονικά ένα δικαστήριο, πράγμα που ακόμα δεν έχει συμβεί, δε θα εκφράσω καταδικαστική άποψη για τις δύο αυτές ομάδες. Άλλωστε έχουν γραφτεί το τελευταίο ενάμιση μήνα τόσα πολλά για τη συγκεκριμένη υπόθεση που πλέον κουράζουν. Αυτό όμως που καταλαβαίνει κανένας με πρώτη ματιά είναι πως υπήρξε ξεκάθαρη πολιτική παρέμβαση σε αυτή την υπόθεση με τη τωρινή κυβέρνηση να αλλάζει το νόμο που προέβλεπε υποβιβασμό σε τέτοιες παραβάσεις και να το μετατρέπει σε αφαίρεση βαθμών. Ανάλογες παρεμβάσεις έχουν υπάρξει και στο παρελθόν με αποδέκτες πολλούς ενδιαφερόμενους.

Η πολιτική ζωή άρχισε να αναμειγνύεται στα κοινά του ποδοσφαίρου εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα παραδείγματα πολλά για αυτό προσπάθησα να επιλέξω τα κατά τη γνώμη μου πιο σοβαρά γεγονότα. Σίγουρα κάποιους θα τους κακοκαρδίσω, σίγουρα θα έχω παραλείψει γεγονότα που άλλοι θεωρείτε πιο σημαντικά για αυτό περιμένω τα σχόλια σας για να υπάρξει και συνέχεια. Ο ελληνικός αθλητισμός πέρασε από πολλά κύματα με πολέμους, εμφυλίους, βασιλείς, δημοκράτες, χούντες.

Ας ξεκινήσω από το τελευταίο για να βάλω και τα γεγονότα σε μια σειρά. 1968 και η χούντα ξεκινάει να εκμεταλλεύεται τον ελληνικό αθλητισμό με την κατάκτηση του κυπέλλου κυπελλούχων από τη μπασκετική ΑΕΚ κόντρα στη Σλάβια Πράγας. Οι Πατακός και Παπαδόπουλος προσπερνώντας τα παναθηναϊκά τους αισθήματα πανηγυρίζουν μια επιτυχία που ένωσε όλους τους Έλληνες με σαφή σκοπό την ανάδειξη της πολιτικής τους. Σε σύντομο χρονικό διάστημα πέρασαν με πλάγιο τρόπο την επιρροή τους και στο ποδόσφαιρο. Είναι αποδεκτό στα χρονικά ότι η χούντα είχε κάνει το διαχωρισμό της για να τα έχει καλά με όλους. Από το 1969 μέχρι και το 1971 είχε μοιρασμένα τα κουκιά σε ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκό, οι δεύτεροι και με Λάκη Πετρόπουλο προπονητή, γνωστός υποστηρικτής του τότε καθεστώτος. Στα άλλα δύο χρόνια όμως το σκηνικό άλλαξε για να μοιραστούν όλα όπως προείπαμε. Η μερίδα του λέοντος πέρασε σε Άρη και Ολυμπιακό, με τους Πειραιώτες να έχουν προσλάβει ως προπονητή το Λάκη Πετρόπουλο και να έχουν για πρόεδρο το Γουλανδρή, γνωστό επιχειρηματία της εποχής και για τις δουλειές με το χουντικό καθεστώς.

Στη μεταπολίτευση αργότερα έγιναν και τα περισσότερα συμβάντα με τα οποία θα ασχοληθούμε. Για να μην παρεξηγούμε δεν εννοώ ότι επί χούντας έγιναν λιγότερα, απλά είναι περιορισμένος ο όγκος έρευνας και δημοσιευμάτων που έχουμε. Φτάνοντας στο 1975 λοιπόν έλαβε χώρα στον ποδοσφαιρικό κόσμο η λεγόμενη υπόθεση των «λουλουδιών». Στην υπόθεση άμεσα αναμειγμένος ήταν ο Παναθηναϊκός. Στις 28/5 του 1975 ήταν προγραμματισμένος ο τελικός του κυπέλλου ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Ηρακλή. Ο αγώνας λήγει με την ομάδα της Αθήνας να παίρνει το τρόπαιο με 2-1. Αυτό που ακολούθησε όμως ήταν και αυτό που δεν περιμέναμε. Ύστερα από ομολογία των Ζαχαρία Χολιαμπάλια και Τάσο Νικολούδη αποδείχθηκε ότι ο παράγοντας των πρασίνων Αντώνης Μαντζαβελάκης είχε προσεγγίσει τους δύο παίκτες με σκοπό το χρηματισμό, ώστε να έχουν μειωμένη απόδοση στο συγκεκριμένο παιχνίδι.

 Η όλη διαδικασία σύμφωνα με μαρτυρίες είχε πολλές εκδοχές για το πως θα αντιλαμβάνονταν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι την αποδοχή της δωροδοκίας. Η πρώτη αναφέρει ότι θα προσφερόταν μια ανθοδέσμη στους παίκτες πριν τον αγώνα και αν την αποδέχονταν θα σήμαινε ναι. Η δεύτερη αναφέρει πως η εν λόγω ανθοδέσμη θα δινόταν στους παίκτες στο ξενοδοχείο που είχε κατακλείσει η ομάδα και θα περιείχε μέσα τα χρήματα. Ο Παναθηναϊκός εν τέλει αθωώθηκε από επιτροπή της ΕΠΟ, χάρις στη ψήφο του τότε προέδρου του Ολυμπιακού Γιώργου Ανδριανόπουλου, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά "Δεν επείσθην περί της ενοχής του σωματείου". Το ειρωνικό στην υπόθεση είναι πως πέντε χρόνια αργότερα ο Ηρακλής υποβιβάστηκε από την πρώτη εθνική κατηγορία για τον ίδιο ακριβώς, όταν έγινε προσπάθεια δωροδοκίας του παίκτη του ΠΑΟΚ Φιλώτα Πέλλιου από τον πρόεδρο του Γηραιού Κώστα Περτσινίδη, γεγονός που κατήγγειλε ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής. Νέο κρούσμα δωροδοκίας εμφανίστηκε το 1986 με την ΑΕΚ να δέχεται ποινή χάδι αφαίρεσης τεσσάρων βαθμών από την αθλητική δικαιοσύνη. Η προσπάθεια δωροδοκίας έγινε προς τα πρόσωπα των παικτών του Πανσερραϊκού Αντωνιάδη, Σφακιανάκη και Γαλατίδη.

Μεταφερόμαστε στο 1987 και στη Λάρισα. Η τοπική ομάδα με ωραίο ποδόσφαιρο και με πολύ κόπο βρίσκεται λίγα βήματα μακριά από την κατάκτηση του τίτλου. Μετά από έλεγχο ντόπινγκ όμως που γίνεται στην ομάδα του Γιάτσεκ Γκμοχ ο Γκεόργκι Τσίγκοφ βρίσκεται θετικός σε χρήση απαγορευμένων ουσιών. Η ποινή ήταν -4 βαθμοί και η Λάρισα έβλεπε να χάνει το πρωτάθλημα από τη δεύτερη ΑΕΚ. Άμεση ήταν η αντίδραση όλων στο Θεσσαλικό κάμπο με τον κόσμο να μη μένει αμέτοχος, Συλλαλητήρια στις κεντρικές πλατείες από πλήθος κόσμου, κλειστά μαγαζιά, κλειστή εθνική οδός, μαθητές απείχαν από τα σχολεία τους, ήταν μερικά από τα μέτρα που έλαβαν για να πείσουν τους αρμόδιους, ότι η ποινή είναι άδικη. Εν τέλει η απόφαση άλλαξε με παρέμβαση της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και η Λάρισα κατέκτησε το μοναδικό της πρωτάθλημα μέχρι τώρα στην πρώτη εθνική κατηγορία.

Λίγους μήνες αργότερα έρχεται ένα νέο σκάνδαλο να ταράξει τον ελληνικό ποδοσφαιρικό χώρο. Ο γνωστός τραπεζίτης Γιώργος Κοσκωτάς, γνωστός για τα φιλοπαναθηναϊκά του αισθήματα, θέλοντας να καλύψει πολλές από τις προσωπικές του παράνομες ενέργειες, σύμφωνα με τα μέσα της εποχής, ανέλαβε το πλειοψηφικό πακέτο του Ολυμπιακού. Οι ερυθρόλευκοι ενώ είχαν κερδίσει το Σούπερ Καπ με αντίπαλο τον ΟΦΗ, στο πρωτάθλημα παρέπαιαν. Ο Κοσκωτάς κάνει άμεσα των αριθμό ρεκόρ των δεκαπέντε(!) μεταγραφών. Το πρώτο σκάνδαλο που συνδύασε το όνομα του με τον Ολυμπιακό έλαβε χώρα το 1988 όταν μετά το 1-1 στο Καραϊσκάκης με την ΑΕΚ για το κύπελλο, ο τότε πρόεδρος του Ολυμπιακού πλησίασε για να δωροδοκίσει με σκοπό μειωμένη απόδοση στον επαναληπτικό τους παίκτες της ΑΕΚ Παπαϊωάννου, Χατζόπουλο, Βασιλάκο, Βασιλόπουλο και Θεολόγη Παπαδόπουλο. Οι φυλλάδες της εποχής κάνουν λόγο για 6 εκατομμύρια δραχμές στον καθένα από αυτούς. Το γεγονός σήκωσε θύελλα αντιδράσεων με την υπόθεση όμως να μην οδηγείται στα αθλητικά δικαστήρια και τον Ολυμπιακό να περνάει νικηφόρα από την έδρα της ΑΕΚ με 1-3, στη συνέχεια να αποκλείει και τον ΟΦΗ και να παίζει τελικό με τον Παναθηναϊκό.

Με γνώμονα την προηγούμενη μη ατιμωρησία δέκα ημέρες πριν το τελικό ο Κώστας Αντωνίου δέχθηκε 35 εκατομμύρια δραχμές για να υπογράψει στην ομάδα του Πειραιά, γεγονός που τον οδήγησε εκτός αποστολής για την αναμέτρηση. Με τους κύκλους της εποχής να μιλάνε για μεγάλη νίκη του Κοσκωτά απέναντι στο Βαρδινογιάννη και τη χειραψία των δύο στο τελικό να μένει στην ιστορία. Το καλοκαίρι ο Ολυμπιακός προχωράει σε μία από τις μεγαλύτερες μεταγραφές που έχουν γίνει στο ελληνικό ποδόσφαιρο, υπογράφοντας για 8 εκατομμύρια γερμανικά φράγκα τον άσο της Άϊντραχτ Φρανκφούρτης Λάγιος Ντέταρι. Γρήγορα όμως τα προβλήματα για τον πρόεδρο του Ολυμπιακού βγήκαν στην επιφάνεια. Κατασχέθηκαν τα περιουσιακά του στοιχεία για να καλυφθεί το έλλειμμα της Τράπεζας της Κρήτης και ο Ολυμπιακός οδηγείται σε χρεοκοπία. Η αντίδραση των οπαδών του ήταν άμεση με συλλαλητήρια που έδειχναν τη στήριξή τους στον πρόεδρο. Την επομένη των συλλαλητηρίων μαθαίνεται από την ασφάλεια του αεροδρομίου πως ο Κοσκωτάς με την οικογένειά του δραπέτευσε στο εξωτερικό αφήνοντας στην ΠΑΕ 17 δις χρέη. Επίσης η ομάδα δεν μπορούσε άμεσα να έχει νέο ιδιοκτήτη. Ορίστηκε μια 9μελης διοίκηση με πρόεδρο τον Αργύρη Σαλιαρέλη με τα πέτρινα χρόνια για την ομάδα του Πειραιά να είναι προ των πυλών.

Φως οι ερυθρόλευκοι μπόρεσαν να δουν το 1996 με τον ερχομό του Σωκράτη Κόκκαλη. Τότε ήταν που έγινε και το πρώτη φανερή περικοπή χρεών σε ανώνυμη ΠΑΕ στην Ελλάδα. Ήδη από το 1992 με υπουργό το Στέφανο Μάνο, επί κυβερνήσεως Νεάς Δημοκρατίας, χαρίστηκαν στον Ολυμπιακό 3 δις δραχμές. πάγωσαν τα υπόλοιπα 5,5 δις και ρυθμίστηκαν προς εξόφληση άλλα 2 δις, όλα αυτά με βουλευτικό νόμο. Όπως δήλωσε τότε ο υπουργός "Ο Ολυμπιακός απαλλάσσεται από χρέη της Τράπεζας Κρήτης ύψους 2,9 δις δραχμές για τα οποία μπαίνει ως εγγυητής το Δημόσιο. Διαγράφονται οφειλές της εταιρίας προς το δημόσιο από φόρους δωρεάς ποδοσφαιριστών (500 εκατομμύρια για τη μεταγραφή Ντέταρι), και ρυθμίζονται οι 120 δόσεις για όλες τις ΠΑΕ με χρέη. Ο Ολυμπιακός λοιπόν καλούνταν να πληρώσει σε 120 δόσεις μόλις 1,6 δις από τα καταγεγραμμένα 11 του χρέους.

Μεταβαίνουμε στο 1999. Λίγο πριν την αλλαγή του μιλένιουμ είχαμε και αλλαγή στον αθλητικό νόμο από τον Ανδρέα Φούρα. Ο τότε υπουργός του ΠΑΣΟΚ πέρασε το νόμο στον οποίο προβλεπόταν η λεγόμενη «διαδικασία της εκκαθάρισης». Σύμφωνα με το νόμο αυτό, όσες ομάδες επιθυμούσαν εν μία νυκτί γίνονταν από επαγγελματικές ερασιτεχνικές και διέγραφαν τα χρέη τους. Σε αυτή τη ρύθμιση, που σήκωσε πολλές αντιδράσεις από οπαδούς ομάδων και αντίπαλα κόμματα καθώς θεωρήθηκε καθαρή παρέμβαση στα ποδοσφαιρικά δρώμενα, εισήχθησαν κατά σειρά ο Αθηναϊκός (2003), ο Ακράτητος και ο Πανηλειακός (2006) και η Προοδευτική (2007).

Νέα παρέμβαση της πολιτικής σκηνής στο ποδόσφαιρο το 2001 επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου. Ο τότε υπουργός πρόσθεσε στη «διαδικασία της εκκαθάρισης» την «ειδική εκκαθάριση». Στη ρύθμιση αυτή οι ανώνυμες εταιρίες μπορούσαν να σβήσουν τα χρέη και να μην πέσουν στο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα. Μεταβιβαζόταν λοιπόν η διοίκηση στο ιδρυτικό σωματείο και οι πρώην κάτοχοι αποκλείονταν από νέοι μέτοχοι με ποσοστό παραπάνω του 10%. Σε αυτή τη ρύθμιση μπήκαν οι ΠΑΕ Πανιώνιος, Καβάλα, Λάρισα και οι ΚΑΕ ΠΑΟΚ, Άρης, Ηρακλής, Πανιώνιος και Λάρισα.

Δύο χρόνια αργότερα το 2003 γίναμε μάρτυρες στις εργασίες ανέγερσης του γηπέδου Γεώργιος Καραϊσκάκης. Ένα πανέμορφο γήπεδο που παραμένει ακόμα το πιο σύγχρονο στη χώρα μας. Το μελανό σημείο είναι αλλού. Το γήπεδο μπήκε στο φάκελο με τα ολυμπιακά έργα και η Ελληνική Ολυμπιακή επιτροπή μέσω της Γ.Γ.Α. θα διατηρούσε την κυριότητα. Η Γ.Γ.Α. λοιπόν παραχώρησε για 49 χρόνια τη χρήση στον Ολυμπιακό με την ομάδα του Πειραιά να καλείται μετά τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια να καταβάλει κάθε χρόνο το 15% των εσόδων από εισιτήρια και διαφημίσεις. Το γήπεδο θα αποπληρωνόταν με χρήματα που εκχωρήθηκαν από την Γ.Γ.Α. Το θέμα συνεχίζεται μέχρι και στις μέρες μας με τα χρέη του γηπέδου να έχουν ξεπεράσει τα 40 εκατομμύρια ευρώ και τη τωρινή κυβέρνηση να σκέφτεται να τα «χαρίσει».

2004 και το περίφημο άρθρο 44. Το άρθρο 44 του νόμου 1892/90 επί υπουργίας του Γιώργου Σουφλιά ανακαλύφθηκε στην ουσία από την ΠΑΕ ΑΕΚ σαν ένα παραθυράκι για να σβήσει τα χρέη της. Σύμφωνα με το νόμο αυτό αν συναινούσε το 60% των πιστωτών οι οφειλές μειώνονταν σε ποσό το οποίο θα ρυθμιζόταν ύστερα από συζήτηση όλων των μελών, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα διαφωνίας από το υπόλοιπο 40%. Βασικοί πιστωτές τότε ήταν η ENIC, η NETMED και το δημόσιο, το οποίο στη τελευταία συνάντηση δεν παρευρέθηκε παρόλα τα 30 εκατομμύρια ευρώ που του οφείλονταν. Στο άρθρο 44 πριν κλείσει πρόλαβαν να εισαχθούν και οι ΠΑΕ Άρης και ΟΦΗ. Παράλληλα με το άρθρο 44 υπήρξε και νέα νομοθετική παρέμβαση για τη ρύθμιση χρεών από τον υπουργό Γιώργο Ορφανό. Το άρθρο ρύθμιζε τα χρέη των Αθλητικών Ανώνυμων Εταιριών(ΑΑΕ) προς την εφορία και το ΙΚΑ. 120 δόσεις για τα χρέη και διαγραφή 80% των προσαυξήσεων λόγω εκπρόθεσμης καταβολής. Στη ρύθμιση αυτή μπήκαν περίπου τριάντα ΠΑΕ από όλες τις κατηγορίες, μεταξύ τους και οι ΠΑΟΚ, Άρης, Ηρακλής, με το δικέφαλο του Βορρά να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις οφειλές και το 2007 να γίνεται νέα ρύθμιση με ευνοϊκότερους όρους. Ο Ορφανός είχε δηλώσει ότι "Η ρύθμιση αυτή (σ.σ. του 2004)  έγινε γιατί θα χάνονταν πολλά χρήματα που μπορούν να εισπραχθούν".

Το 2013 η Ελλάδα συγκλονίζεται σε μεγάλο βαθμό με τον υποβιβασμό της ΠΑΕ ΑΕΚ για πρώτη φορά στην ιστορία από τα σαλόνια της πρώτης εθνικής. Η ομάδα της ΑΕΚ αφού παιδεύτηκε για σχεδόν μια δεκαετία με το άρθρο 44 και τις παραλλαγές του, πλήρωσε τα λάθη των διοικήσεων της και γενικότερα την κατάσταση που επικρατούσε για είκοσι χρόνια στο ελληνικό ποδόσφαιρο και ξεκίνησε την επόμενη σεζόν από τη τρίτη εθνική κατηγορία. Βέβαια μέσα σε όλα αυτά της διαγράφηκαν εξολοκλήρου τα χρέη και η ΠΑΕ ξεκίνησε τη νέα της εποχή με νέο ΑΦΜ και χωρίς υποχρέωση για καταβολή παλαιοτέρων οφειλών. Ανάλογη ρύθμιση έγινε το 2015 με μικρότερες συνέπειες και σε μικρότερη κλίμακα με την ΠΑΕ ΠΑΟΚ, με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να χαρίζει χρέη ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ στους Θεσσαλονικείς.

Σίγουρα παρέλειψα αρκετά, σίγουρα κάποιους τους δυσαρεστώ με όσα γράφω όμως αυτά είναι γεγονότα που έχουν σημαδέψει την ιστορία του ποδοσφαίρου στη χώρα και πολλές φορές έχουν διαμορφώσει αποτελέσματα και καταστάσεις υπέρ λίγων ή και ενός. Σε επόμενο άρθρο θα καλύψουμε και τις όποιες τυχόν περιπτώσεις ξεχάσαμε, καθώς και όσα μου θυμίσετε εσείς. Τις περιμένω.

Υ.Γ. 1) Το ζήτημα για ΠΑΟΚ και Ξάνθη θα το αναλύσω σε επόμενα άρθρο μόλις βγει η οριστική απόφαση των δικαστηρίων που ελπίζω να δικάσουν για να υπάρχει ισονομία.

Υ.Γ. 2) Για το κομμάτι της εγκληματικής οργάνωσης στο ελληνικό ποδόσφαιρο του οποίου η δίκη ξεκίνησε πριν 40 μέρες, είμαστε υποχρεωμένοι να περιμένουμε να δούμε τι θα πούνε οι δικαστικές αποφάσεις γιατί είναι μια πολύ μπερδεμένη υπόθεση. Η άποψη μας θα κατατεθεί επίσης.

Υ.Γ. 3) Ένα θέμα το οποίο έψαξα και τα δεδομένα ήταν πολύ θολά είναι το τι συνέβη στην περίοδο της πολυμετοχικότητας του Παναθηναϊκού. Υπόσχομαι να επανέλθω όμως.

Υ.Γ. 4) Θεωρητικά από το 2005 το ελληνικό ποδόσφαιρο έχει περάσει στην εποχή του αυτοδιοίκητου. Η ΕΠΟ ορίζει διαιτητές, ελέγχει της ΠΑΕ σε όλα τα επίπεδα, ορίζει τα αθλητικά δικαστήρια και τα έχει υπό την εποπτεία της και δίνει λόγο μόνο σε UEFA-FIFA. Δεν μπορούμε να πούμε όμως ότι έχουν λυθεί τα προβλήματα και όπως είδαμε από τα γεγονότα το αυτοδιοίκητο είναι μόνο στα χαρτιά.